PROCES ROMUALDA TRAUGUTTA I CZŁONKÓW RZĄDU 5T.

PROCES ROMUALDA TRAUGUTTA I CZŁONKÓW RZĄDU NARODOWEGO

AKTA AUDYTORIATU POLOWEGO Z LAT 1863/1864

T.1-4 w 5 woluminach [komplet]

red. : E.Halicz; oprac.: A.Borkiewicz, Cz.milewski, K.Morawska, F.Ramotowska, A.Sienkiewicz

Wyd. PWN, Warszawa 1960-61.

OPRAWA TWARDA PŁÓCIENNA

Stan BDB-/ na okładce 3 wol. niewielki wpi, poza tym bez zarzutu, foto innego egzemplarza

Akta Audytoriatu Polowego stanowią bezcenną wartość dla historyków zajmujących się okresem powstania styczniowego. Wartość opublikowanych akt jest tym większa, że z 6 ocalałych voluminów, 5 dotyczy tak doniosłej sprawy jak proces Romualda Traugutta. W przeszłości akta te były znane historykom, jednak wyzyskane tylko w nieznacznym stopniu. Pierwszym, który miał do nich dostęp, był historyk carski prof. M. Berg, który na polecenie namiestnika T. Berga w latach 1864—1867 opracował Zapiski o polskim pozostaniu 1863—1864. Berg wprowadził wówczas do literatury szereg nowych, nieznanych dotąd momentów z życia Traugutta, głównie zaś z jego działalności w czasie powstania. Niektóre szczegóły podawał celowo w kompromitującym Traugutta świetle, chcąc w ten sposób oczernić postać ostatniego dyktatora powstania.
Z innych zagadnień związanych z procesem Traugutta zainteresowała Berga sprawa Leona Łyszkiewicza oraz praca ekspedytury powstańczej, której dzieje od chwili objęcia przez Romana Żulińskiego stanowiska jej kierownika, przedstawił dość szczegółowo l.
W czasie pierwszej wojny światowej Henryk Cederbaum zetknął się przypadkowo z jednym z tomów Audytoriatu pozostawionych przez Rosjan w Warszawie. W 1916 r. w  broszurze wydał on Wyrok Audytoriatu w Sprawie Rządu Narodowego 186U r., zaś w rok później na tej podstawie opracował Wyroki Audytoriatu Polowego z lat 1863, 186U, 1865 i 1866, zawierające dokładne streszczenie 489 wyroków Audytoriatu Polowego, w tej liczbie i wyroku w procesie Rozmanithów, Bogusławskich i Traugutta (sprawy nr 26, 145, 146). Wartość naukową tego opracowania, jak słusznie stwierdził Edward
1 Z Polaków jako jeden z pierwszych miał wgląd do Akt Audytoriatu były uczestnik powstania styczniowego Zdzisław Janczewski. Janczewski, jak wiadomo, w 1865 r. został aresztowany i załamał się w Śledztwie. Uzupełniając swe zeznania, jak twierdzi prof. Kieniewicz we wstępie do opracowania Zeznania śledcze o powstaniu styczniowym, posługiwał się aktami z procesu Traugutta i na ich podstawie zestawiał dane o składzie personalnym i działalności tzw. „piątego Rządu Narodowego" (s. XXVI, s. 70 i nast.). Maliszewski w publikacji Wydawnictwa z lat ostatnich o powstaniu styczniowym 1860—1918 (Warszawa 1919) obniża poważnie metoda wydawnicza Cederbauma, który niektóre wyroki streszcza i omawia własnymi słowami nie zaznaczając wyraźnie, jakie fragmenty należą do tekstu wyroków, ponadto cytuje urywki z książek o powstaniu i z pamiętników, co sprowadza wydawnictwo naukowe do poziomu książki popularnej. Dodajmy od siebie, że Cederbaum korzystał nie z oryginałówT akt, ale ze streszczeń, nie mógł więc uniknąć niedokładności, przekręcania nazwisk, imion itp.
Pierwszym badaczem, który krytycznie przystąpił do pełniejszego opracowania materiałów procesu tzw. Rządu Narodowego Romualda Traugutta, był Adam Szelągowski, autor monografii Dzieje Polski w czasach powstania stycznioioego, zamieszczonej w zbiorowej pracy Polska, jej dzieje i kultura, tom III. Ale i Szelągowski ograniczył się jedynie do oceny dokumentów dotyczących bezpośrednio działalności i poglądów Traugutta oraz usiłował w oparciu o akta śledcze rozwikłać tylko niektóre sprawy, jak np. ustalenie stopnia winy poszczególnych współoskarżonych w ujawnieniu władzom carskim osoby Traugutta (rozdziały „Dyrektoriat Traugutta" i „Spadek polityczny popowstaniowy"). Nie zainteresował się jednak innymi współtowarzyszami Traugutta, ani bogatym materiałem dotyczącym całokształtu działalności Rządu Narodowego z okresu dyktatury Traugutta, a z Akt Audytoriatu wyzyskał jedynie vol. 1268—1270. Z innych badaczy wymienić' należy Stefana Pomarańskiego, autora artykułu Wydział spraw wewnętrznych Rządu Narodowego w powstaniu styczniowym w oświetleniu zeznań Rafała Krajewskiego („Przegląd Historyczny", t. XXIV, Warszawa 1924 r.).
Z materiałów procesu Traugutta inni historycy okresu międzywojennego korzystali również wyrywkowo, zainteresowania ich prawie wyłącznie ograniczały się do zeznań ostatniego dyktatora powstania. Fragmenty tych zeznań cytuje Henryk Jabłoński w swej monografii Aleksander Waszkotoski — ostatni Naczelnik Miasta Warszawy w powstaniu 1863,% (Warszawa 1937 r.) posługując się vol. 1263 i 1269. Walentyna Rudzka w pracy Karol Majewski w latach 1859—186.% (Warszawa 1937 r.) przytacza urywek z zeznań Traugutta z vol. 1269.
Józef Jarzębowski w swej tendencyjnej pracy R. Traugutt (1233) wykorzystał niektóre fragmenty z vol. 1268 i 1269 i z zaginionego w czasie ostatniej wojny pamiętnika Traugutta. W okresie powojennym z akt Audytoriatu korzystali m. in. Stefan Kieniewicz, Emanuel Halicz i Tadeusz Łepkowski.
Opublikowane przez nas akta dotyczą głównie końca 1863 iv i pierwszej połowy r. 1864. Niemniej jednak znajdziemy w nich niemało relacji i danych z okresu poprzedniego. Śledztwo bowiem obejmowało całokształt działalności władz powstańczych i kierowników powstania, a wielu z nich rozpoczęło działalność w okresie poprzed nim. Dokumenty wprowadzają nas w atmosferę, jaka zapanowała w okresie, gdy na czele powstania po upadku rządu wrześniowego sta nął Romuald Traugutt. Jako dyktator powstania postanowił on w oparciu o kraj i masy ludowe ratować chylący się ku upadkowi ruch narodowo-wyzwoleńczy. Należy stwierdzić, że mimo poważnych trudności udało się Trauguttowi uaktywnić organizacje terenowe, a nowe zasady kierowania walką przyniosły nawet w niektórych częściach kraju sukcesy militarne (np. w Kieleckiem). Były to jednak sukcesy niewielkie. W kraju szalał terror siepaczy Berga; wśród części społeczeństwa nastąpiła demoralizacja, co przejawiało się m. in. w zerwaniu z powstaniem, a nawet w przejściu do jawnej współpracy z caratem. Fakty te, wobec stale rosnącej przewagi militarnej caratu, przybliżały upadek powstania. •
Od walki nie odstąpili jedynie najszlachetniejsi i najbardziej ofiarni. Na czoło wysunęła się może mocniej jeszcze niż w pierwszej fazie powstania, a podobnie jak w manifestacjach 1861—1862 roku — piebejsko-drobnomieszczańska i inteligencka ludność Warszawy. Ona wytrwała. Dowodzi tego proces Rozmanithów, a jeszcze bardziej przekonywająco proces Traugutta. W pierwszym z tych procesów głównymi oskarżonymi są: litograf Kajetan Strupczewski, jego pomocnik Szczepan Krężelewski, syn organisty Józef Rybicki, subiekt handlowy Antoni Rozmanith i Stefan Rychter, kupiec Franciszek Rozmanith i córka aptekarza Józefa Zymmermann, wreszcie 17-letni Franciszek Falkowski i 14-letni Władysław Turlin, aktywni współpracownicy ekspedycji, drukarni i litografii powstańczej. W procesie Traugutta przez śledztwo przewijają się obok przywódców powstania dziesiątki prostych ludzi, ekspedientek sklepowych, stróżów, urzędników, którzy z narażeniem życia przechowywali, przenosili i doręczali ważną korespondencję powstańczą, spełniali rolę łączników, a prywatne ich mieszkania i miejsca pracy służą jako skrytki, punkty przesyłkowe, miejsca schadzek i zebrań konspiracyjnych. Ewa Mozer, Józefa i Emilia Barcz, Natalia Szczecińska, Aniela i Eleonora Ledoux, Barbara i Emilia Guzów, Aleksandra Wróblewska, Marianna Płachecka, Józefa Czachowska, Eliza Mystkowska, dozorca senatu Tomasz Widelski, pracownicy pocztowi Franciszek Kostański i Józef Ciesielski, urzędnicy kolejowi Józef Pilatowski i Bandurski, uczeń aptekarski Ferdynand Karo, Podoski z; fabryki Kropiwnickiego i wielu innych spełniało istotną rolę w powstaniu. Dzięki bohaterskiej postawie ludu miejskiego i drobnómieszczaństwa Warszawy możliwa była łączność między ogniwami Rządu Narodowego, regularna praca tego Rządu oraz utrzymywanie kontaktów między prowincją a Warszawą.
Akta Audytoriatu są potwierdzeniem kilkakrotnie wypowiadanej przez historyków powstania tezy, że w warunkach potęgującego się^ terroru carskiego powstanie mogło się utrzymać do r. 1864 tylko dzięki wszechstronnej i aktywnej pomocy ludności Warszawy.
Opublikowane dokumenty dostarczają obfitych informacji o powstaniu 1863—1864 r., o społeczeństwie Warszawy i jego przywódcach zarówno z okresu dyktatury Traugutta jak i z poprzedniego, śledztwo zatoczyło szerokie kręgi; każdy z zeznających musiał podawać swój życiorys i opisać działalność konspiracyjno-spiskową. A więc w sumie otrzymujemy swego rodzaju materiał encyklopedyczny o ludziach doby powstania.
Jednocześnie musimy pamiętać o konieczności krytycznego podejścia do zeznań, choćby dlatego, że mają charakter specyficzny. Przeważnie były one składane pod przymusem moralnym i fizycznym; niemałe znaczenie miała też postawa wielu oskarżonych, którzy początkowo zamykali się w milczącym lub prawie milczącym oporze, potem ograniczali się do potwierdzenia tego, co władzom carskim było już wiadome, celowo przemilczając dotychczas nie ujawnione szczegóły ze swego życia i działalności. Tylko nieliczni aresztowani wysługiwali się władzom carskim.
Śledztwo, prowadzone przez władze carskie miało charakter dośe jednostronny. Urzędom śledczym chodziło głównie o ujawnienie orga-nizacyjno-personalnej sieci powstania, aby w ten sposób uzyskać dane umożliwiające jak najszybsze zlikwidowanie jego kierownictwa w Warszawie i na prowincji.
W oparciu o zeznania możemy więc dokładniej niż dotychczas odtworzyć strukturę organizacji i jej skład personalny. Szczególnie cenny jest materiał dotyczący Rządu Narodowego i Sekretariatu Stanu, którym kierował Janowski oraz dokumenty informujące o organizacji, kompetencjach i zakresie oddziaływania wydziału spraw wewnętrznych, komunikacji, ekspedytury i skarbu. Konfrontując zeznania z dotychczasowymi danymi możemy wprowadzić do nich pewne istotne poprawki.
Zeznania Traugutta i o Traugucie, korespondencja o nim oraz dane o przebiegu służby wojskowej Traugutta w wojsku carskim mają dla nas szczególne znaczenie. Pozwalają lepiej zrozumieć działalność wojskową i polityczno-organizaeyjną Traugutta, poznać jego wysokie morale, krytycznie ocenić dotychczasowy dorobek naszej historiografii o ostatnim dyktatorze powstania; wnoszą one niewątpliwie nowe istotne momenty, które ułatwiają zajęcie właściwego stanowiska w tzw. „sporze o Traugutta". Bardzo ciekawe są dokumenty mówiące o Traugucie jako przywódcy oddziału powstańczego w Kobryńskim oraz zeznania samego Traugutta z okresu kierowania Rządem Narodowym, w szczególności zaś jego „credo polityczne".
Naszym zdaniem całokształt tej działalności w żadnym wypadku nie uprawnia do uznania Traugutta za działacza związanego z obozem białych, potwierdza zaś kilkakrotnie wypowiedzianą już po wojnie przez historyków tezę o Traugucie jako realizatorze linii politycznej, którą w powstaniu reprezentowały koła związane z lewicą powstańczą. Odpowiedź na interesujące od długiego czasu historyków pytanie, kto wydał ostatniego dyktatora powstania, w świetle zeznań wypada raczej po myśli prof. Seiągowskiego, który uważał, że uczynił to Artur Goldman i Cezary Morawski, choć nie udało się nam na podstawie akt wyjaśnić do końca roli, jaką odegrał w tym Karol Przybylski.
Akta Audytoriatu, choć dotyczą głównie spraw organizacyjnych i personalnych powstania oraz życia rewolucyjnej Warszawy, zainteresują zapewne i historyków prawa, ponieważ obrazują działalność carskiego aparatu ucisku — władz policyjnych i śledczych oraz dają możliwość wglądu w carską procedurę sądową, organizację i działalność carskich władz represyjnych.
Emanuel Halicz

SPIS RZECZY tom I:

WSTĘP
1. Historia zespołu - F. Ramotowska .
2. Wartość źródłowa publikowanych akt — E. Halicz
3. Carskie władze represyjne — F. Ramotowska .
4. Przebieg śledztwa i procesu — E. Halicz.
5. Charakterystyka kancelarii — A. Sienkiewicz
6. Opis archiwalny akt — A. Sienkiewicz
7. Metoda wydawnicza — F. Ramotowska .
CZĘŚĆ I
Układ tomu pierwszego...............
1. 30 IX/12 X 1863 — Oberpolicmajster warszawski gen. Leon Lewszyn zawiadamia przewodniczącego Tymczasowej Komisji Śledczej płk. Teodora Tuchołkę o odesłaniu do Cytadeli z rozkazu p.o. namiestnika gen. Teodora Berga aresztowanych Franciszka i Antoniego Rozmanithów ....
3. 6/18 X 1863 — Dyrektor Kancelarii Spec. do Spraw Stanu Wojennego przy Namiestniku gen. mjr Eugeniusz Rożnów przesyła płk. Tuchoł-ce papiery znalezione przy rewizji w mieszkaniu Rozmanithów ...
3. 9/21 X 1863 — Oberpolic. Lewszyn zawiadamia płk. Tuchołkę o wykryciu tajnej drukarni i aresztowaniu w związku z tym Kajetana Strupczewskiego, Szczepana Krężelewskiego, Franciszka Falkowskiego i Władysława Turlina .................
4. -8/20 X 1863 — Zeznania Szczepana Krężelewskiego, Franciszka Falkowskiego, Władysława Turlina, Kajetana Strupczewskiego w Zarządzie Ober-policmajstra m. Warszawy..............
5. [8/20—9/21 X 18631 — Spis przedmiotów i papierów znalezionych podczas rewizji w mieszkaniu Szczepana Krężelewskiego.......
6. 9/21 X 1863 — Zeznanie Franciszka Rozmanitha w Tymczasowej Komisji Śledczej............. .

7. 9/21, 10/22 X 1863 — Korespondencja w sprawie aresztowania Józefy Zimmermann................
8. 10/22 lub 11/23 X 1863 — Zeznanie Antoniego Rozmanitha w Tymcz. Kom. Sl...................
9. 10/22 X 1863 — Zeznanie Kajetana Strupczewskiego w Tymcz. Kom. Sl.
10. 11/23 X 1863 — Zeznania Kajetana Strupczewskiego, Wł. Turlina i Szczepana Krężelewskiego w Tymcz. Kom. Śl.........
11. 12/24 X 1863 — Zeznania Antoniego Rozmanitha i Kajetana Strupczewskiego w Tymcz. Kom. Sl..............
12. 12/24 X 1863 — Korespondencja w sprawie aresztowania Józefa Rybickiego
13. 12/24 X 1863 — Raport płk. Tuchołki do naczelnika III Okręgu Korpusu Żandarmów gen. Teodora Trepowa z wnioskiem aresztowania Włodzimierza Lempke i Juliana Gawełkiewicza oraz przesłuchania właścicielki kawiarni E. Piltzowej..............
14. 14/26 X 1863 — Zeznanie Józefy Zimmermann w Tymcz. Kom. Sl. .
15. 14/26 X 1863 — Zeznania Franciszka Rozmanitha, Józefa Rybickiego i Władysława Otto w Tymcz. Kom. Sl...........
16. 14/26 X 1863 — Zeznanie Antoniego Rozmanitha w Tymcz. Kom. Sl.
17. 15/27 X 1863 — Zeznanie Józefy Zimmermann w Tymcz. Kom. Sl. .
18. 17/29 X 1863 — Zeznania Stefana Rychtera, Władysława Turlina i Franciszka Falkowskiego w Tymcz. Kom. Sl..........
19. 17/29 X 1863 — Postanowienie Tymcz. Kom. Sl. o zatrzymaniu Stefana Rychtera w areszcie................
20. 18/30 X 1863 — Raport por. Koberskiego do płk. Tuchołki o ukryciu się Stanisława Olszańskiego..............
21. 19/31 X 1863 — Zeznania T. Jeleniewskiego, Wł. Otto, ich konfrontacja oraz zeznanie Karola Eckerta w Tymcz. Kom. Sl. ,
22. 20 X/l XI, 22 X/3 XI 1863 — Meldunek oberpolic. gen. Lewszyna o nie-odnalezieniu w Warszawie Włodzimierza Lempke i Juliana Gawełkiewicza oraz o opieczętowaniu kawiarni Piltzowej — złożony naczelnikowi III Okręgu Korpusu Żandarmów............
23. 26 X/7 XI 1863 — Referat Tymczasowej Komisji Śledczej złożony namiestnikowi Bergowi — z wnioskiem przekazania spraw: Kajetana Strupczewskiego, Szczepana Krężelewskiego, Józefa Rybickiego, Stefana Rychtera, Antoniego i Franciszka Rozmanithów i Józefy Zimmermann — Sądowi Polowemu, oraz oddania pod opiekę rodziców F.Falkowskiego i Wł. Turlina.
24. 2/14 XI 1863 — Dyrektor Kancelarii Specj. do Spraw Stanu Wojennego przy Namiestniku gen. mjr Eugeniusz Rożnów przesyła przewodniczącemu Sądu Wojennego gen. Lewickiemu Leontiewowi referat Tymczasowej Komisji Śledczej w sprawie Rozmanithów i towarzyszy, celem wykonania decyzji p.o. namiestnika Berga . . ...
25. 5/17 XI 1863 — Protokół pierwszego posiedzenia Sądu Wojenno-Polowego w Cytadeli Warszawskiej..............
26. 5/17 XI 1863 — Oświadczenia podsądnych o braku z ich strony zastrzeżeń co do składu osobowego sądu...........
27. 5/17 XI 1863 — Oświadczenie Franciszka Rozmanitha w sprawie zeznań poprzednio złożonych w śledztwie...........
28. 5/17 XI 1863 — Oświadczenie Józefy Zimmermann w sprawie swych zeznań poprzednio złożonych w śledztwie.........
29. 5/17 XI 1863 — Oświadczenie Antoniego Rozmanitha w sprawie swych zeznań poprzednio złożonych w śledztwie.........
30. 5/17 XI 1863 — Oświadczenie Kajetana Strupczewskiego w sprawie swych zeznań poprzednio złożonych w śledztwie . . •.....
31. 5/17 XI 1863 — Oświadczenie Szczepana Krężelewskiego w sprawie swych zeznań poprzednio złożonych w śledztwie..........
32. 5/17 XI 1863 — Oświadczenie Stefana Rychtera w sprawie swych zeznań poprzednio złożonych w śledztwie............
33. 5/17 XI 1863 — Oświadczenie Józefa Rybickiego w sprawie swych zeznań poprzednio złożonych w śledztwie...........
34. 14/26 XI 1863 — Podanie Michała Rybickiego do Sądu Wojennego w Cytadeli Warszawskiej o uwolnienie z więzienia jego małoletniego syna Józefa..................
35. 15/27 XI 1863 — Postanowienie Sądu Wojennego w Cytadeli Warszawskiej o dołączeniu oświadczeń wszystkich podsądnych i podania Michała Rybickiego do akt sprawy..............
36. 20 XI/2 XII 1863 — Raport przewodniczącego Sądu Wojennego w Cytadeli Warszawskiej gen. Lewickiego Leontiewa do Audytoriatu Polowego donoszący o przesłaniu akt sprawy Kajetana Strupczewskiego, Szczepana Krężelewskiego, Józefa Rybickiego, Antoniego Rozmanitha, Franciszka Rozmanitha, Józefy Zimmermann i Stefana Rychtera . . . . .
37. 20 XI/2 XII 1863 - Wyrok Sądu Wojennego w Cytadeli Warszawskiej na podsądnych: Kajetana Strupczewskiego, Szczepana Krężelewskiego, Józefa Rybickiego, Stefana Rychtera, A. Rozmanitha, F. Rozmanitha i Józefę Zimmermann...........
38. 20 XI/2 XII 1863 - Zastrzeżenia członka Sądu Wojennego sztabs-kpt. Poletajewa, co do wysokości kary, wymierzonej przez Sąd Wojenno-Polowy Józefowi Rybickiemu.............
39. 7/19 XII 1863 — Orzeczenie Audytoriatu Polowego w sprawie Kajetana Strupczewskiego, Szczepana Krężelewskiego, Józefa Rybickiego, Stefana Rychtera, Franciszka Rozmanitha, Antoniego Rozmanitha i Józefy Zimmermann ..................
40. 16/28 XII 1863 — Konfirmacja namiestnika Berga.......
41. 12/24, 15/27 VI 1865 - Podanie H. Rozmanith do generałpolic. Trepowa o zezwolenie mężowi jej i siostrze na powrót z zesłania . . .
42. 6/18—18/30 XII 1880 — Korespondencja w sprawie danych osobowych Józefa Rybickiego ...............
26 — Proces Romualda Rraugutta

CZĘŚĆ II
43. 16/28 I 1864 — Raport komisarza cyrkułu X Konstantego Rydzewskiego do oberpolicmajstra m. Warszawy Platona Fredericksa o aresztowaniu Leona Łyszkiewicza, Stanisława i Władysława Bogusławskich, Emila i Zygmunta Lauberów oraz o przeprowadzeniu w ich mieszkaniach rewizji...................
44. B. d. i m, — Spis broni znaleziony przy Leonie Łyszkiewiczu ....
45. 16/28 I 1864 — Raport komisarza cyrkułu X Konstantego Rydzewskiego do oberpolic. Fredericksa o odesłaniu do Ratusza aresztowanych: Stanisława i Władysława Bogusławskich oraz Zygmunta i Emila Lauberów
46. 16/28 I 1864 — Zawiadomienie o osadzeniu w areszcie w Ratuszu Władysława Bogusławskiego ........
47. 16/28 I 1864 — Zawiadomienie o osadzeniu gmunta Laubera . . . . .
48. 16/28 I 1864 — Korespondencja dotycząca osadzenia w areszcie policyjnym w Ratuszu Emila Laubera.............
49. 16/28 I 1864 — Zawiadomienie o osadzeniu w areszcie w Ratuszu Stanisława Bogusławskiego...............
50. 16/28 I 1864 — Korespondencja w sprawie aresztowania Jana i Henryka Bonnetów..................
51. 16/28 I 1864 — Korespondencja w sprawie osadzenia w areszcie policyjnym w Ratuszu A. Mayer i Józefy Kobusińskiej.....
52. 16/28 I 1864 — Zeznanie Leona Łyszkiewicza w mieszkaniu oberpolicmajstra m. Warszawy...............
53. 16/28 I 1864 — Reskrypt oberpolic. Fredericksa wydany policmajstrowi IV Oddziału m. Warszawy Dymitrowi Kosińskiemu, powołujący Specjalną Komisję Śledczą przy Zarządzie Oberpolicmajstra m. Warszawy .
54. 16/28 I 1864 — Zeznania Antoniny Mayer i Józefy Kobusińskiej w Spec. Kom. Sl...................
55. [16/28 I 1864] — Zeznania Leontiego Witraszki i Adama Stombrowskie-go w Spec. Kom. Sl................
56. 17/29 I 1864 — Zeznanie Władysława Bogusławskiego w Spec. Kom. Sl.
57. [17/29 I 1864] - Życiorys Władysława Bogusławskiego ......
58. 17/29 I 1864 - Zeznanie Jana Bonneta w Spec. Kom. Sl......
59. [17/29 I 1864] - Zeznanie Jana Bonneta w Spec. Kom. Sl......
60. [17/29 I 1864] - Zeznanie Henryka Bonneta w Spec. Kom. Sl.....
61. 17/29 I 1864 - Zeznanie Henryka Bonneta w Spec. Kom. Sl.....
62. 16/28 I 1864 — Życiorys Zygmunta Laubera.........
63. 17/29 I 1864 - Zeznanie Zygmunta Laubera w Spec. Kom. Sl. . . .
64. 18/30 I 1864 - Zeznanie Emila Laubera w Spec. Kom. Sl. . . .
65. [18/30 I 1864]— Życiorys Emila Laubera..........139
66. 20 1/1 II 1864 — Konfrontacje A. Mayer z A.Strombowskim i z J. Kobusińską w Spec. Kom. Sl...........140
67. 20 1/1 II 1864 — Zeznanie Stanisława Bogusławskiego w Spec. Kom. Sl. 142
68. [20 1/1 II 1864] — Życiorys Stanisława Bogusławskiego.....144
69. 20 1/1 II 1864 — Zeznanie Juliusza Zejdowskiego w Spec. Kom. Sl. . . 145
70. [20 1/1 II 1864] — Życiorys Juliusza Zejdowskiego.......145
71. 21 1/2 II 1864 — Raport członka Spec. Kom. Sl. Trikutko do przewodniczącego tejże Komisji Dymitra Kosińskiego o wynikach poszukiwań Adolfa Pieńkowskiego..............146
72. 21 1/2 II 1864 — Zawiadomienie o dostarczeniu do Spec. Kom. Sl. w Ratuszu Jana Pieńkowskiego.............
73. [21 1/2 II 1864] — Zeznanie Jana Pieńkowskiego w Spec. Kom. Sl.
74. [21 1/2 II 1864] — Zeznanie Jana Pieńkowskiego w Spec. Kom. Sl. .
75. 21 1/2 II 1864 — Korespondencja między przewodniczącym Spec. Kom. Sl. Dymitrem KoEińskim a rektorem Gimnazjum II Warszawskiego Kazimierzem Rogińskim, dotycząca poszukiwań Adolfa Pieńkowskiego
76. 21 1/2 II 1864 — Pismo przewodniczącego Spec. Kom. Sl. Dymitra Kosińskiego do wojennego naczelnika pow. stopnickiego w sprawie poszukiwań Adolfa Pieńkowskiego........ . . .
77. 21 1/2 II 1864 — Zeznanie Fabiana Mierzejewskiego w Spec. Kom. Sl.
78. 20 1/1 II 1864— Adiunkt Cyrkułu X Jan Nowicki do komisarza Wydziału II Śledczego Zarządu Oberpolicmajstra m. Warszawy; pismo przewodnie z listą lokatorów domu nr 1565c............
79. 21 1/2 II 1864 —Zeznanie Tytusa Samojłowicza w Spec. Kom. Sl. .
80. 21/1 2 II 1864 — Zeznanie Tytusa Samojłowicza w Spec. Kom. Sl. .
81. 21 1/2 II 1864 — Zeznanie Konstantego Bohuszewicza w Spec. Kom. Sl.
82. 21 1/2 II 1864 — Zeznanie Konstantego Bohuszewicza w Spec. Kom. Sl.
83. 21 1/2 II 1864 — Zeznanie Jana Woronowa w Spec. Kom. Sl.....
84. 21 1/2 II 1864 — Życiorys Jana Woronowa.........
85. 22 1/3 II 1864 — Zeznanie Teodora Samojłowicza w Spec. Kom. Sl. .
86. 22 1/3 II 1864 - Zeznanie Teodora Samojłowicza w Spec. Kom. Sl. .
87. 21 1/2 II 1864 — Korespondencja dotycząca osadzenia w areszcie policyjnym w Ratuszu Leona Łyszkiewicza...........
88. 22 1/3 II 1864 — Zeznanie Leona Łyszkiewicza w Spec. Kom. Sl. .
89. 22 1/3 II 1864 - Konfrontacja Leona Łyszkiewicza ze Stanisławem Bogusławskim w Spec. Kom. Sl..............
90. 25 1/6 II 1864 — Zeznanie Mikołaja Piotra Łyszkiewicza w Spec. Kom. Sl.
91. 16/28 I 1864 — Zeznanie Leona Łyszkiewicza........

92. [16/28 lub 17/29 I 1864] — Zeznanie Leona Łyszkiewicza.....165
93. 16/28 I 1864 — Raport policmajstra Oddziału I policji wykonawczej m. Warszawy Waleriana Hempla do oberpolic. Fredericksa o wynikach rewizji przeprowadzonej w redakcji Kuriera Warszawskiego oraz o aresztowaniu Seweryna Pilatowskiego, Władysława Janczewskiego, Piotra Kwiatkowskiego, Ludwika Gajewskiego, Józefa Kamińskiego i przeprowadzeniu u nich rewizji..............167
94. 16/28 I 1864 — Korespondencja dotycząca osadzenia w areszcie policyjnym w Ratuszu Józefa Kamińskiego, Piotra Kwiatkowskiego, Władysława Janczewskiego, Seweryna Pilatowskiego i Ludwika Gajewskiego . . . 168
95. [16/28 I lub 17/29 I 1864] - Zeznanie Władysława Janczewskiego w Spec. Kom. Sl...................169
96. [16/28 lub 17/29 I 1864] — Zeznanie Seweryna Pilatowskiego w Spec. Kom. Sl...................169
97. [16/28 lub 17/29 I 1864] — Zeznanie Piotra Kwiatkowskiego w Spec. Kom. Sl. . ...............170
98. [16/28 lub 17/29 I 1864] — Zeznanie Józefa Kamińskiego w Spec. Kom. Sl. 171
99. [16/28 lub 17/29 I 1864] — Zeznanie Ludwika Gajewskiego w Spec. Kom. Sl. 172
100. 17/29 I 1864 — Korespondencja dotycząca zwolnienia z aresztu Ludwika Gajewskiego.................173
101. 17/29 I 1864 — Wniosek oberpolic. Fredericksa o zwolnienie z aresztu Władysława Janczewskiego.............173
102. 17/29 I 1864 — Pismo poręczające za Władysławem Janczewskim . . . 173
103. 17/20 I 1864 — Korespondencja dotycząca zwolnienia z aresztu Władysława Janczewskiego...............174
104. 19/31 I 1864 - Zeznanie Leona Łyszkiewicza........ 174
105. [22 1/3 II 1864] — Konfrontacja Leona Łyszkiewicza z Piotrem Kwiat-kowskim w Spec. Kom. Sl..............176
106. [22 1/3 II 1864] — Konfrontacja Leona Łyszkiewicza z Sewerynem Pila-towskim w Spec. Kom. Sl..............177
107. 22 1/3 II 1864 — Zeznanie K. Szczycińskiego oraz konfrontacja tegoż z Leonem Łyszkiewiczem w Spec. Kom. Sl........178
108. 22 1/3 II 1864 - Zeznanie Józefa Kamińskiego i konfrontacja tegoż z Klemensem Szczycińskim w Spec. Kom. Sl.........179
109. 22—23 1/3—4 II 1864 — Korespondencja dotycząca osadzenia i zwolnienia z aresztu policyjnego w Ratuszu Izraela Wejnberga......181
110. 23 1/4 II 1864 - Zeznanie Izraela Wejnberga i konfrontacja jego z Józefem Kamińskim w Spec. Kom. Sl............182
111. [22 1/3 II 1864] - Wyjaśnienie protokolanta (Grabow.) dotyczące sekretarza Resursy Kupieckiej S.Szczycińskiego.183
112. B. d. — Zawiadomienie o wyjeździe z Warszawy sekretarza Resursy kupieckiej Stanisława Szczycińskiego........Ś . 133
113. [16/28 I 1864] — Pismo oberpolic. Fredericksa w sprawie dostarczenia mu listy osób, uznanych przez władze powstańcze za szpiegów. (Nazwiska znalezione w papierach zabranych od Bogusławskich) . . . . . . 183
114. [16/28 I 1864] — Lista szpiegów rosyjskich, wynotowana z papierów znalezionych u Bogusławskich.............134
115. [16/28 I 1864] — Lista osób, mających kontakt z Rządem Narodowym, sporządzona przez Spec. Kom. Sl. na podstawie papierów zabranych od Bogusławskich ................184
116. 19/31 I 1864 — Pismo Spec. Kom. Śledczej do oberpolic. Fredericksa w sprawie przeprowadzenia rewizji u przewoźników na Saskiej Kępie
w poszukiwaniu broni i odzieży przeznaczonej dla powstańców . . . 185
117. 16/28 I 1864 — Zawiadomienie o aresztowaniu Apolinarego Ordyńca, Jana i Ignacego Sikorskich, Adama Maszewskiego oraz o wynikach rewizji przeprowadzonej u Jana Sikorskiego........186
118. 16/28 I 1864 — Korespondencja dotycząca osadzenia w areszcie policyjnym w Ratuszu Apolinarego Ordyńca.......... 187
119. 16/28 I 1864 — Lista osób zakwalifikowanych przez Spec. Kom. Sl. do aresztowania względnie przeprowadzenia u niektórych z nich rewizji . . 187
120. 16/28 I, 17/29 I 1864 — Korespondencja w sprawie aresztowania Karola i Pawła Minakowskich oraz przeprowadzenia rewizji u Leona Żurowskiego i Józefa Toczyskiego..............189
121. 17/29 I 1864 — Zawiadomienie o osadzeniu w areszcie w Ratuszu Jana Waldo...................190
122. 17/29 I 1864 — Zawiadomienie o,osadzeniu w areszcie Józefa Toczyskiego 190
123. 17/29 I 1864 — Zawiadomienie o osadzeniu w areszcie w Ratuszu Józefa Grotowskiego.................190
124. 17/29 I 1864 — Zawiadomienie o osadzeniu w areszcie w Ratuszu Karola Więckowskiego.................191
125. 17/29 I 1864 — Zawiadomienie o osadzeniu w areszcie Julii Wieleckiej 191
126. 17/29 I 1864 — Zobowiązanie Juliana Surzyckiego do stawienia się na wezwanie w Spec. Kom. Sl..............191 ]
127. [16/28 I 1864] — Zeznania Apolinarego Ordyńca w Spec. Kom. Sl. . . 192 |
128. 17/29 I 1864 - Zeznania Apolinarego Ordyńca i Karola Minakowskiego oraz ich konfrontacja w Spec. Kom. Sl...........197|
129. 18/30 I 1864 — Zeznania Pawła Minakowskiego, Jana Waldo, Karola Więckowskiego, Julii Wieleckiej i Józefa Toczyskiego oraz konfrontacje A. Ordyńca z K.Więckowskim, z Julią Wielecką i z J.Toczyskim w Spec. Kom. Sl............202l
130. 18/30 I 1864 — Korespondencja dotycząca zwolnienia z aresztu Pawia Minakowskiego i Jana Waldo...... 20

131. 19/31 I 1864 — Zeznanie Józefa Grotowskiego w Spec. Kom. Sl. .
132. 20 1/ II 1864 — Zeznania Juliana Surzyckiego, Józefa Toczyskiego, Karoliny Ordyniec oraz konfrontacje Julii Wieleckiej z Karoliną Ordyniec i Juliana Surzyckiego z Józefem Toczyskim w Spec. Kom. Sl.....
133. 20 1/1, II, 21 1/2 II 1864 — Korespondencja dotycząca przyprowadzenia do Spec. Kom. Sl. Julii Karoli . .............
134. 20 1/1 II. 21 1/2 II 1864 — Korespondencja dotycząca osadzenia w areszcie Pawła Minakowskiego...............
135. 21 1/2 II 1864 — Zeznania Apolinarego Ordyńca, Pawła Minakowskiego i Julii Karoli oraz konfrontacja Apolinarego Ordyńca z Pawłem Mina-kowskim w Spec. Kom. Sl..............
136. 27 1/8 II —4/16 II 1864 — Korespondencja komisarzy cyrkułów policji wykonawczej m. Warszawy i członka Specj. Komisji Śledczej przy Zarz. Oberpolicmajstra por. Mack. w sprawie aresztowania F. Szczepanowskiego i W. Ługowskiego
137. 16/28 I 1864 — Korespondencja dotycząca osadzenia w areszcie Kajetana Rzepeckiego, jego rodziny i czeladników, rewizji u nich oraz zawiadomienie o przebywaniu w szpitalu Eugeniusza w Hirschenfelda ....
138. [16/28 lub 17/29 I 1864] - Zeznania Marianny Rzepeckiej, Kajetana Rzepeckiego, Zofii Burzyńskiej, Antoniego Łęckiego i Marcelego Kurasodowicza w Spec. Kom. Śl...............;
139. [16/28 I 1864] - Notatka z nazwiskami osób, które Spec. Kom. Sl. poleciła arecztować................i
140. 16/28 I 1864 — Raport oficera przydzielonego do policji Onoprijenki do oberpolic. Fredericksa o aresztowaniu Aureliusza Sengera, Feliksa Hirschenfelda (studenta), oraz o zmianie mieszkania przez Borucha Hirschenfelda ..................2
141. 16/28 I 1864 — Korespondencja dotycząca aresztowania Zygmunta i Feliksa Hirschenfeldów................ 2
142. 16 '28 I 1864 — Zawiadomienie o osadzeniu w areszcie w Ratuszu studenta Feliksa Hirschenfelda..............%'<
143. 16/28 I 1864 — Zawiadomienie o osadzeniu w areszcie w Ratuszu Eugeniusza Hirschenfelda ,............... 22
144. [17/29 I 1864] - Zeznanie Zygmunta Hirschenfelda w Spec. Kom. Sl . . 25
145. [17/29 I 1864] - Zeznanie Eugeniusza Hirschenfelda w Spec. Kom. Sl. 22
146. [17/29 I 1864] - Zeznanie Feliksa Hirschenfelda w Spec. Kom. $1. . . 22
147. 17/29 I 1864 — Korespondencja dotycząca zwolnienia z aresztu w Ratuszu: Zygmunta, Eugeniusza, Feliksa (studenta) Hirschenfeldów, Marii Rzepeckiej, Zofii Burzyńskiej, Marcelego Kurasodowicza i Antoniego Łęckiego ...................23(
148. [17/29 I 1864] - Zeznanie Feliksa Hirschenfelda w Spec. Kom. Śl . . 231
149. [17/29 I 1864] - Zeznanie Roberta Hirschenfelda w Spec. Kom. Śl. . 23J
17/29 I, 18/30 I 1864 — Korespondencja dotycząca osadzenia w areszcie w Ratuszu Roberta Hirschenfelda . .........23;
18/30 I 1864 — Zeznanie Feliksa Kadłubowskiego w Spec. Kom. Sl. . . 23; 18/30 I 1864 — Postanowienie Spec. Kom. Sl. pozostawienia na wolności Feliksa Kadłubowskiego, a zatrzymania w areszcie Roberta Hirschenfelda oraz zobowiązanie Feliksa Kadłubowskiego do stawienia się na wezwanie................... 23
20 1/1 II 1864 — Korespondencja dotycząca zwolnienia z aresztu policyjnego w Ratuszu Roberta Hirschenfelda......... 23;
20 1/1 II 1864 — Korespondencja dotycząca zwolnienia z aresztu policyjnego w Ratuszu studenta F. Hirschenfelda........23
16/28 I 1864 — Zawiadomienie o osadzeniu w areszcie w Ratuszu Aureliusza Sengera................ . 23
[16/28 I 1864] — Zeznanie Aureliusza Sengera w Spec. Kom. Sl. . . . 23
17/29 I 1864 — Zeznanie Aureliusza Sengera w Spec. Kom. Sl. . . . 23
[17/28 I 1864] — Zeznanie Marcelego Wernera w Spec. Kom. Sl. . . . 24 16/28 I 1864 — Korespondencja dotycząca aresztowania Tomasza Widelskiego i poszukiwania Ludwika Kadłubowskiego.......24
20 1/1 II 1864 — Zeznanie Tomasza Widelskiego w Spec. Kom. Sl. . . 24 16/28 I 1864 — Korespondencja dotycząca osadzenia w areszcie Adama Maszewskiego oraz Ignacego i Jana Sikorskich........ 24
[18/30 I 1864] — Zeznanie Jana Sikorskiego w Spec. Kom. Sl. 24 18/30 I 1864 — Postanowienie Spec. Kom. Sl. o zwolnieniu z aresztu Jana Sikorskiego i zobowiązanie tegoż do stawienia się na wezwanie władzy 24 18/30 I 1864 — Korespondencja dotycząca uwolnienia z aresztu Jana Sikorskiego .................. 24
[18/30 I 1864] — Zeznanie Ignacego Sikorskiego w Spec. Kom. Sl: ... 24
[19/31 I 1864] — Zeznanie Adama Maszewskiego w Spec. Kom. Sl. . . 24
19/31 I 1864 — Postanowienie Spec. Kom. Sl. uwolnienia z aresztu Jana Sikorskiego i Adama Maszewskiego oraz ich deklaracje stawienia się na wezwanie................. 24
19/31 I 1864 - Korespondencja dotycząca uwolnienia z aresztu Ignacego i Adama Maszewskiego..........2
16/28 I 1864 — Polecenie aresztowania ks. Józefata Szczygielskiego . . 24 [16/28 lub 17/29 I 1864] - Zeznanie ks. Józefata Szczygielskiego w Spec. Kom. Sl.......... 24
17/29 I 1864 — Oświadczenie Spec. Kom. Sl. o przeprowadzeniu rewizji w domu Jakuba Wiewiórskiego............
18/30 I 1864 — Zawiadomienie o umieszczeniu w areszcie policyjnym Piotra Rieffa, Jana Szymańskiego i Mariana Ignacego Puchalskiego .25

173. 19/31 I 1864 — Zeznanie Piotra Rieffa w Spec. Kom. Śl......251
174. 19/31 I 1864 — Prośba przewodniczącego Spec. Kom. Sl. Dymitra Kosińskiego do policmajstra Oddziału III ppłk. Gustawa Bergmana o zaaresztowanie Ferdynanda Wohlgemutha..........252
175. 19/31 I 1864 — Zawiadomienie o osadzeniu w areszcie Ferdynanda Wohlgemutha ..................252
176. 20 1/1 II 1864 — Policmajster Oddziału III ppłk. Gustaw Bergman zawiadamia policmajstra Oddziału IV Dymitra Kosińskiego o aresztowaniu Ferdynanda Wohlgemutha..............253
177. 20 1/1 II 1864 — Zeznanie Ferdynanda Wohlgemutha w Spec. Kom. Śl. . 253
178. 20 1/1 II, 21 1/2 II 1864 — Korespondencja między Spec. Kom. Sl. a Wydziałem Paszportowym przy Zarządzie Oberpolicmajstra m. Warszawy w sprawie drukowania blankietów paszportowych.....254
179. 21 1/2 II 1864 — Korespondencja dotycząca uwolnienia z aresztu F. Wohlgemutha, P. Rieffa i Józefy Kobusińskiej.....255
180. 18/30 I 1864 — Zawiadomienie o aresztowaniu Feliksa Zielińskiego . . 256
181. [19/31 I 18641 - Zeznanie Feliksa Zielińskiego w Spec. Kom. Sl. ., . . 256
182. [19/31 I 1864J — Postanowienie Spec. Kom. Sl. uwolnienia Feliksa Zielińskiego ...................257
183. 19/31 I 1864 — Korespondencja dotycząca uwolnienia z aresztu Feliksa Zielińskiego.................257
184. 21 1/2 II 1864 — Korespondencja w sprawie osadzenia w areszcie Karola Karola Kryńskiego...............258
185. 22 1/3 II 1864 - Zeznanie Karola Kryńskiego w Spec. Kom. Sl. . . . 258
186. 22 1/3 II 1864 — Korespondencja w sprawie uwolnienia z aresztu Karola Kryńskiego .................260
ANEKSY
PAPIERY ZNALEZIONE U SZCZEPANA KRĘŻELEWSKIEGO PODCZAS ARESZTOWANIA
1. 25 IX/7 X 1863 - Zarząd Naczelnika m. Warszawy Wydział III do Kajetana Strupczewskiego. Polecenie sporządzenia blankietów z napisem: „Naczelnik m. Warszawy".............263
2. B. d. — Instrukcja dla komitetów pożyczkowych.......263
3. 29 VIII/10 IX 1863 — Wyrok Trybunału Rewolucyjnego m. st. Warszawy na kata Dytwalda................265
4. 3/15 IX 1863 Augustów — Odezwa komisarza rządowego woj. augustowskiego Ignacego Czyńskiego do mieszkańców tego województwa . . . 267
5. B. d. — Polecenie wydrukowania paszportów zagranicznych oraz blankietów Rządu Narodowego: Wydziału Prasy i naczelnika m. Warszawy . . 269
6. Sierpień 1863 — Okólnik Rządu Narodowego do władz powstańczych w sprawie traktowania włościan............269
7. 28 VIII/9 IX 1863 - Odezwa Rządu Narodowego do duchowieństwa . . 270
8. 14/26 IX-16/28 X 1863 - Rachunki na blankiety i pisma wydrukowane w litografii Kajetana Strupczewskiego......... 273
9. 2/14 IX 1863 — Rozkaz dzienny do wojsk powstańczych o stosunkach służbowych, postawie bojowej, dymisjach, nominacjach itd.....277
10. [Przed 27 VIII 1863] - Piosenka borowa.........280
11. B. d. i m. — Wiersz wzywający naród do walki.......281
12. B. d. i m. — Wiersz oskarżający Rejmana, właściciela bawarii przy ul. Podwale w Warszawie, o szpiegostwo..........283
13. B. d. i m. — Odezwa do włościan............283
14. [Styczeń] 1863, Górny Badów — List Karola Białozorskiego do rodziców 284
15. 20 IX/10 X 1863 — Dekret Rządu Narodowego ustanawiający Narodową Pożyczkę..................285
16. B. d. — Papiery znalezione przy rewizji u Józefy Zimmermann, zawierające adresy i spisy osób potrzebujących wsparcia.......287
17. Styczeń 1864 — Raport naczelnika Policji Narodowej m. st. Warszawy Jana Karłowicza do dyrektora Wydziału Policji Rządu Narodowego Adolfa Pieńkowskiego o stanie finansowym policji miejskiej .... 289
18. 29 XII 1863/10 I 1864 — Doniesienie do naczelnika m. st. Warszawy Aleksandra Waszkowskiego o gwałtach popełnionych przez kozaków we wsi Nieporęt.................290
PAPIERY ZNALEZIONE PRZY APOLINARYM ORDYNCU PODCZAS ARESZTOWANIA
19. 16/28 IV [1863], Lublin — List Gnatowskiego do naczelnika żandarmerii w Kielcach Janickiego...............291
20. 11/23 VII 1863 — Postanowienie Rządu Narodowego mianujące Apolina-rego Ordyńca porucznikiem Wojsk Narodowych.......292
21. 27 X/8 XI 1863 — Naczelnik wojskowy woj. grodzieńskiego ppłk W. Wró-blewski zwalnia kpt. Apolinarego Ordyńca od służby wojskowej . . . 292
22. 30 XI/12 XII 1863 - List Bernarda Klimaszewskiego do matki . . . 293
23. B. d. — Adres Szlamińskiego.............293
24. 17/29 XII 1863 — Podanie Apolinarego Ordyńca do Rządu Narodowego Wydziału Wojny w sprawie płk. Bielskiego i zapomogi dla żony . . . 294
25. 20 XII 1863/1 I 1864 - Rząd Narod